تصور صنایع بدون تجهیزات برقی غیرممکن است. در این میان سیم و کابل از بیشترین کاربرد در بین تجهیزات برقی برخوردار هستند. وسایل برقی با انرژی الکتریکی کار می‌کنند و این انرژی با سیم و کابل به سایر تجهیزات منتقل می‌شود. در واقع هیچ وسیله برقی بدون کابل برق مناسب کار نخواهد کرد. کابل‌های برق در انواع مختلفی تولید می‌شوند که بر اساس ویژگی‌های مختلف مانند جنس هادی،‌ نوع عایق، نوع کاربرد و غیره دسته‌بندی می‌شوند. تنوع بالای کابل‌ها باعث می‌شود که افراد در زمان انتخاب و خرید کابل مناسب دچار سردرگمی شوند. آشنایی با ویژگی‌ها و خصوصیات کابل‌ها در انواع مختلف می‌تواند نقش مهمی در انتخاب و خرید هوشمندانه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم با کابل برق و ویژگی‌ها و خصوصیات انواع آن آشنا شویم.

کابل برق چیست؟

کابل را می‌توان یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین تجهیزات برقی دانست که اصلی‌ترین وظیفه آن انتقال جریان الکتریکی از نقطه‌ای به نقطه دیگر است. در دنیای امروز،‌ کابل‌های برق برای مصارف گوناگونی به کار می‌روند و براساس محیط و همچنین نوع کاربرد، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. کابل‌های برق برای اتصال دو یا چند دستگاه استفاده می‌شوند که امکان انتقال سیگنال‌های الکتریکی یا برق را از یک دستگاه به دستگاه دیگر فراهم می‌کنند. ارتباط از راه دور از طریق کابل‌های ارتباطی زیر دریا انجام می‌شود.

بررسی اجزای کابل برق

ساختار کلی کابل برق به این شکل است که معمولاً دو یا چند رشته سیم برق رسانا را شامل می‌شوند که هادی نام دارد. هادی در کابل برق توسط یک عایق غیر رسانا احاطه می‌شود و در نهایت یک لایه روکش بیرونی از آن محافظت می‌کند. به طور کلی ساختار کابل برق و اجزای کابل برق شامل هادی، روکش و عایق است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.

  • هادی کابل: بخش رسانای جریان الکتریکی در یک کابل، هادی است. هادی معمولا از مواد فلزی تولید می‌شود. این بخش از کابل برق، جریان الکتریکی را عبور می‌دهد و از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل کند. هادی کابل می‌تواند مفتولی یا افشان باشد.
  • روکش کابل: بیرونی‌ترین لایه کابل برق است که وظیفه حفاظت از کابل را در برابر عوامل محیطی مختلف بر عهده دارد. در ساخت روکش‌های برق معمولا از مواد پلاستیک مرغوب استفاده می‌کنند که دوام قابل توجهی پیدا کند.
  • عایق کابل: این قسمت از کابل وظیفه دارد که بار هادی را کنترل کرده و ایمنی را در زمان استفاده از کابل فراهم کند. عایق در کابل بخش بیرونی هادی را پوشش می‌دهد به همین دلیل باید از مقاومت خوبی در برابر افزایش دما برخوردار باشد.

انواع کابل برق از نظر جنس هسته

یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌ها در دسته‌بندی انواع کابل برق، جنس هسته یا هادی آن است. هادی در مرکز هر سیم و کابلی قرار دارد. به دلیل رسانایی بالای فلز، بیشتر از فلز استفاده می‌شود. برخی از فلزات معمولاً رسانایی بیشتری نسبت به سایرین دارند. آلومینیوم، مس و آلیاژهای با استحکام بالا مواد اصلی هستند که کارخانه‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند. با این حال، هر یک از این فلزها ویژگی‌های متفاوتی دارند، بنابراین مهم است که بدانید کدام فلز برای فرایند شما مناسب‌تر است.

  • آلومینیوم سبک وزن است و می‌تواند در کاربردهای مختلف استفاده شود. نسبت به مس و آلیاژهای فلزی ارزان‌تر است، اما رسانایی کمتری نیز دارد. آلومینیوم نسبت به مس فرم‌پذیری کمتری دارد.. به همین دلیل معمولا به صورت مفتول یا نیمه‌افشان ساخته می‌شوند.
  • مس الکتریسیته را به نحو احسن انتقال می‌دهد و هم ارزان و همه کاره است. اغلب از مس خالص برای تولید کابل استفاده می‌شود، اما هادی مسی را می‌توان برای بهبود عملکرد با قلع یا نقره روکش کرد. با توجه به این که مس قابلیت فرم‌پذیری بالایی دارد به همین منظور از این فلز برای ساخت هسته یا هادی کابل به صورت افشان استفاده می‌شود.
  • فولاد نیز گاهی به عنوان هادی استفاده می‌شود. با این حال، به اندازه آلومینیوم یا مس رایج نیست زیرا الکتریسیته را به خوبی هدایت نمی‌کند. فولاد با روکش مس یک انتخاب محبوب برای هادی‌های سیم زمین یا کابل‌هایی است که به استحکام مکانیکی استثنایی نیاز دارند.

راهنمای خرید انواع کابل برق از نظر ولتاژ

فشار قابل انتقال در کابل (ولتاژ)، فاکتور مهم دیگری است که از این نظر کابل‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. انواع کابل برق بر اساس این فاکتور به سه دسته، کابل‌های فشار قوی، کابل‌های فشار ضعیف و کابل‌های فشار متوسط تقسیم می‌شوند.

کابل فشار قوی

کابل‌های فشار قوی قابلیت انتقال انرژی با ولتاژ بالا را دارند و جریانی بیش از 30 کیلو وات را می‌تواند از خود عبور دهد. جنس کابل‌های فشار قوی از آلومینیوم و مس است و هسته آن توسط یک عایق ضخیم روکش می‌شود. استفاده از یک روکش ضخیم برای این کابل از خطرات برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی می‌کاهد. به دلیل ویژگی‌های ویژه این نوع کابل مصرف آن در سراسر ایران بسیار زیاد است و در توزیع و انتقال برق در تاسیسات صنعتی و برق‌کشی ساختمان کاربرد دارند.

کایل فشار متوسط

کابل‌هایی با قابلیت انتقال 6 تا 30 کیو وات را کابل‌های فشار متوسط می‌نامند. این کابل‌ها با نام کابل قدرت MV نیز شناخته می‌شوند. از این نوع کابل در ساختمان‌های مسکونی و تجاری و برخی از مدارهای انتقال برق صنعتی به مراتب استفاده می‌شود. این کابل‌ها قابلیت استفاده در زیر زمین، داخل کانال‌ها و سینی‌های کابل برای ساختمان با مقررات و استاندار را دارند.

کابل فشار ضعیف

کابل فشار ضعیف تنها می‌تواند انرژی برق با ولتاژ 300 تا 3000 ولت را از خود عبور دهد. کابل‌های فشار ضعیف با نام LV در بازار عرضه می‌شود و کابردهای متفاوتی دارند. این کابل‌ها در ساختمان و روشنایی کاربرد دارند اما در قسمت‌هایی از مدار قرار می‌گیرند که نیاز به عبور جریان برق با ولتاژ بالا نباشد.